Co to jest spam i jak go rozpoznać?

W aktualnym krajobrazie cyberbezpieczeństwa jednym z najczęstszych i najbardziej irytującym zjawiskiem jest wszechobecny spam. Dlatego w tym artykule zastanowimy się, co to znaczy spam, dlaczego jest nie tylko irytujący, ale też niebezpieczny, a także, w jaki sposób go rozpoznać.

Co to znaczy spam – definicja

Spam to technika akwizycji w Internecie, polegająca na masowym rozpowszechnianiu za pośrednictwem poczty elektronicznej informacji, często o charakterze reklamowym, niechcianym przez odbiorców. Za spam uznajemy wszystkie wiadomości e-mail, które nie są zgodne z ustawą o zaufaniu do gospodarki cyfrowej (LEN) z dnia 22 czerwca 2004 r., uzupełnioną wyjaśnieniami interpretacyjnymi określonymi przez CNIL na posiedzeniu w dniu 17 lutego 2005 r.

Definicja spamu jest inna w przypadku skrzynek prywatnych i zawodowych. W przypadku osób prywatnych wiadomość e-mail uważana jest za spam, jeśli nadawca nie uzyskał zgody właściciela adresu e-mail w ramach opcji opt-in. Jest to znacznie mniej oczywiste w przypadku firmowych adresów e-mail, gdzie różnica między spamem a akwizycją komercyjną jest czasami niewielka. Francuski organ ochrony danych (CNIL) uważa, że wiadomość e-mail wysłana za pośrednictwem Internetu na profesjonalną skrzynkę pocztową bez uprzedniej zgody nie jest uważana za spam, jeżeli wiadomość została wysłana ze względu na zajmowane stanowisko, w formie prywatnej lub organizacji publicznej, która przydzieliła adres e-mail.

Jaka jest różnica między spamem, phishingiem i oszustwem?

Phishing i oszustwo to jedne z form spamu. Zwykły spam często ma na celu sprzedaż produktu. Phishing lub oszustwo należy do kategorii fałszywych wiadomości komputerowych. W tym przypadku wiadomość e-mail stanowi próbę uzyskania danych danej osoby, takich jak kod, identyfikatory czy dane bankowe. Wiadomości tego typu będą zachęcać użytkownika do odwiedzenia fałszywych formularzy lub zawierać załącznik będący w rzeczywistości wirusem. Skrzynka pocztowa nadawcy mogła zostać zhakowana przez spamerów, którzy używali jej do wysyłania pozornie bezpiecznych wiadomości e-mail.

Jak walczyć ze spamem?

Jeśli wiadomość ma charakter newslettera, bardzo trudno jest stwierdzić, czy wyraziłeś zgodę na wysyłanie do Ciebie wiadomości i czy Twoje dane są wykorzystywane niewłaściwie. W takim wypadku skontaktuj się z nadawcą wiadomości, że kontakt jest niechciany, lub klikając link rezygnacji z subskrypcji, który zwykle znajduje się na dole strony. Rób to systematycznie, a Twoja skrzynka odbiorcza powinna stopniowo się opróżniać.

Jeśli wiadomość nie zawiera linku umożliwiającego anulowanie subskrypcji, możesz zgłosić ją jako spam lub umieścić w folderze wiadomości-śmieci. Dzięki temu Twój e-mail zostanie przeszkolony i stanie się bardziej inteligentny. Zgłaszanie wiadomości zaraz po ich otrzymaniu przez odbiorców jest kluczowym krokiem w walce ze spamem zawierającym podejrzane linki lub treści.

Jeśli chodzi o bezpieczeństwo firmy przed atakami cybernetycznymi, posiadanie usługi ochrony poczty e-mail, takiej jak Bitdefender GravityZone Security for Email, jest niezbędne. Moduł ten umożliwi odfiltrowanie spamu (phishingu, oszustwa, złośliwego oprogramowania), a także wirusów i prób włamania się do Twoich danych, witryn lub użytkowników.

Jak chronić się przed spamem?

Aby ograniczyć napływ spamu i zabezpieczyć się przed związanym z nim ryzykiem, możesz zastosować kilka skutecznych strategii. Zwiększanie świadomości bezpieczeństwa i podejmowanie proaktywnych działań jest kluczem do skutecznego zarządzania spamem.

• Korzystaj z filtrów spamu: większość usług e-mail jest wyposażona we wbudowane filtry spamu, które automatycznie kierują podejrzane wiadomości e-mail do folderu ze spamem. Dostosuj te filtry, aby dostosować ich czułość, lub skonfiguruj filtry niestandardowe w oparciu o określone kryteria, aby lepiej kontrolować to, co dociera do Twojej skrzynki odbiorczej.
• Zachowaj prywatność poczty e-mail: bardzo ważne jest, aby Twój adres e-mail był jak najbardziej prywatny. Unikaj udostępniania ich na forach publicznych, w mediach społecznościowych lub witrynach internetowych, z których mogą łatwo zostać przechwycone przez spamerów. Im mniej widoczny jest Twój e-mail, tym trudniej jest go znaleźć spamerom.
• Utwórz oddzielne konta e-mail: dla większego bezpieczeństwa rozważ użycie wielu adresów e-mail. Miej jeden do użytku osobistego, a drugi do transakcji online lub subskrypcji. Może to ograniczyć spam na Twoim koncie głównym i chronić podstawową komunikację przed potencjalnym spamem.
• Uważnie sprawdzaj wiadomości e-mail: zachowaj czujność w stosunku do otrzymywanych wiadomości e-mail. Spamerzy często podszywają się pod legalne źródła. Sprawdź dane nadawcy, przesuwając kursor nad jego imieniem i nazwiskiem, aby sprawdzić, czy adres e-mail jest zgodny z rzekomym nadawcą, np. w systemie PayPal. Zwróć także uwagę na błędną pisownię lub gramatykę, które są częste w wiadomościach spamowych.
• Unikaj odpowiadania na spam: nigdy nie odpowiadaj na e-maile będące spamem. Odpowiedź daje nadawcy sygnał, że Twój adres e-mail jest aktywny, co może prowadzić do większej liczby spamu. Zamiast tego oznacz te e-maile jako spam, co pomoże Twojemu dostawcy poczty w rozpoznawaniu i filtrowaniu podobnych przyszłych e-maili.
• Zachowaj ostrożność, korzystając z linków „Anuluj subskrypcję”: chociaż rezygnacja z subskrypcji wydaje się prostym sposobem na ograniczenie niechcianych wiadomości e-mail, w przypadku spamu może być ryzykowna. Spamerzy mogą używać łączy umożliwiających anulowanie subskrypcji w celu potwierdzenia aktywnych wiadomości e-mail lub skierowania użytkownika do złośliwych witryn. Bezpieczniej jest oznaczać podejrzane e-maile jako spam, niż wchodzić z nimi w interakcję.
• Wdrożenie ochrony antywirusowej: zainstalowanie solidnego oprogramowania antywirusowego może zabezpieczyć Twoje urządzenia w wypadku przypadkowej interakcji z wiadomością spamową. To oprogramowanie może blokować złośliwe oprogramowanie i potencjalnie szkodliwe strony internetowe, zapewniając dodatkową warstwę bezpieczeństwa dla Twoich działań online.

Dlaczego otrzymuję dużo spamu?

Spamerzy na masową skalę zbierają adresy e-mail z Internetu w celu wysyłania reklam lub prób phishingu. Twój e-mail mógł zostać udostępniony w bazach danych, wyświetlony na forach lub odsprzedany po rejestracji na nieszkodliwych stronach, lub w grach konkursowych.

Jeśli otrzymasz wiadomość e-mail, której się nie spodziewałeś, nigdy nie powinieneś w nią klikać ani odpowiadać spamerom. Zidentyfikują Cię jako aktywnego użytkownika i wyślą Ci jeszcze więcej e-maili. Filtrując wiadomości przesyłane dalej, zewnętrzne rozwiązania antyspamowe zniechęcają spamerów, którzy następnie postrzegają Cię jako „zimny” cel.

Ewolucja spamu i phishingu w przedsiębiorstwie

Pochodzenie słowa spam, etymologia i krótka historia spamu:

Różne mniej lub bardziej autoryzowane teorie próbują zdefiniować etymologię terminu spam, sięgając historią aż do okresu przedwojennego!

W 1937 roku amerykański producent żywności nazwał puszkę wieprzowiny SPAM, co było skrótem od „Spiced Porc And Meat”. W latach 70. w serialu Latający Cyrk Monty Pythona ekshumowano słowo spam w scenie z antologii, w której goście czytający menu zaczęli skandować słowo SPAM, aż ich hałas zagłuszył całą rozmowę.

20 lat później pojawił się pierwszy skrypt napisany w języku Perl, zalewając protoplastów dzisiejszych forów niechcianymi komunikatami reklamowymi. Zirytowany użytkownik użył słowa „spam” do opisania napływających wiadomości. Stąd wzięło się słowo spam, jakie znamy dzisiaj, kiedy po raz pierwszy zostało użyte do opisania masowych wysyłek zawierających niechciane reklamy.

Różne rodzaje spamu

Reklamy komercyjne

Wiele komercyjnych wiadomości e-mail zalicza się do kategorii spamu, jednakże muszą one być zgodne z przepisami ustawy CAN-SPAM Act obowiązującymi w Stanach Zjednoczonych lub RODO w UE. Kiedy firmy pozyskują Twój adres e-mail za pośrednictwem formularzy online, często automatycznie zapisują Cię do biuletynów w ramach ekonomicznej strategii marketingowej. Aby uniknąć niechcianych wiadomości e-mail, zawsze zaznacz pole wyboru przy podawaniu adresu e-mail. Z prawnego punktu widzenia wiadomości te powinny zawierać jasny sposób rezygnacji z subskrypcji. Jeśli rezygnacja z subskrypcji nie powiedzie się, rozważ dostosowanie ustawień poczty e-mail, aby blokować dalsze wiadomości od tego nadawcy.

Ostrzeżenia antywirusowe

Typowa taktyka spamu polega na fałszywych alertach antywirusowych. Te e-maile informują, że Twój komputer jest zagrożony i oferują łącze umożliwiające wykonanie skanowania antywirusowego. Jednak kliknięcie tych łączy może zagrozić Twojemu systemowi poprzez zainstalowanie złośliwego oprogramowania lub umożliwienie hakerom dostępu. Jeśli otrzymasz takie ostrzeżenie i podejrzewasz infekcję, zignoruj wiadomość e-mail i zamiast tego zdecyduj się na renomowane oprogramowanie cyberbezpieczeństwa, które zabezpieczy Twoje urządzenie.

Fałszowanie e-maili

Oszustwa typu phishing są często skuteczne, ponieważ umiejętnie naśladują legalną komunikację korporacyjną, aby sprowokować reakcję. W ataku polegającym na fałszowaniu wiadomości e-mail spamerzy wybierają godną zaufania markę firmy, powielając jej oficjalny format i logo, aby Cię oszukać. Zawsze sprawdzaj rzeczywisty adres e-mail nadawcy (a nie tylko nazwę wyświetlaną) w wierszu Od, zanim odpowiesz lub klikniesz cokolwiek. W razie wątpliwości skontaktuj się bezpośrednio z firmą w celu potwierdzenia autentyczności wiadomości e-mail.

Zwycięzcy loterii

Wiadomości e-mail z informacją o wygranej w loterii lub nagrodzie są często wysyłane przez spamerów w celu uzyskania szybkiej odpowiedzi. Te e-maile mogą namawiać Cię do kliknięcia łącza lub podania danych osobowych w celu odebrania wygranej. Jeśli konkurencja jest nieznana lub wiadomość e-mail wygląda podejrzanie, powstrzymaj się od interakcji z linkiem lub podawania jakichkolwiek danych osobowych.

Oszustwa pieniężne

Spamerzy często wykorzystują hojność ludzi, wysyłając e-maile opisujące pilne, fikcyjne sytuacje wymagające pomocy finansowej. Powszechnie stosowane programy obiecują znaczne zwroty, jeśli podasz dane bankowe lub uiścisz symboliczną opłatę. Zawsze zachowaj ostrożność przed udostępnieniem danych osobowych lub wysłaniem pieniędzy na podstawie próśb e-mailowych.

Jak rozpoznać wiadomości spamowe?

Pewne cechy wiadomości e-mail ujawnią użytkownikowi, że jest to spam. Oto czego szukać:

• Poświadczenia nadawcy: sprawdź nadawcę każdej niechcianej wiadomości e-mail, aby upewnić się, że pochodzi ona z legalnego źródła.
• Stworzenie poczucia pilności: spamerzy często chcą wzbudzić w tobie poczucie pilności, aby zmusić Cię do bezrefleksyjnej reakcji.
• Błędy językowe: spam często zawiera błędy językowe. Jednak pamiętaj o tym, że w dobie rozwoju modeli językowych opartych na AI phishing jest coraz doskonalszy, więc wiadomości mogą nie zawierać już błędów.
• Wiadomości ogólne: jeśli zgodziłeś się na newsletter, to nadawca będzie najprawdopodobniej w jakimś stopniu personalizował swoje wiadomości. Jeśli oferta nie jest skierowana do Ciebie (apostrofa nie zawiera Twojego imienia), to może to być spam.
• Podejrzane linki i niebezpieczne załączniki: spam często zawiera podejrzane linki i niechciane załączniki.