Dekodowanie oszustw internetowych – jak nie dać się nabrać?

Współczesna cyfrowa era niewątpliwie przyniosła nam pewne korzyści, ponieważ możemy wykonywać wiele czynności online, takich jak płacenie rachunków, pożyczanie pieniędzy, kupowanie różnych produktów i poznawanie innych ludzi, oszczędzając w ten sposób czas i wysiłek.

Jednak wygoda wynikająca z postępu technologicznego niesie ze sobą liczne ryzyko i niebezpieczeństwa związane z naszą działalnością online. Oszustwa internetowe należą do najpoważniejszych zagrożeń w Internecie, ponieważ w dalszym ciągu się rozprzestrzeniają i atakują niczego niepodejrzewające osoby za pomocą wyrafinowanych taktyk i strategii manipulacyjnych.

Najpowszechniejsze aktualne rodzaje oszustw internetowych

Celem tego przewodnika od zespołu Bitdefender jest wyposażenie Cię w odpowiednią wiedzę, która pomoże Ci zidentyfikować różne oszustwa, zrozumieć ich taktykę i wdrożyć strategie chroniące się przed nimi.

Od oszustw romantycznych, które żerują na osobach wrażliwych emocjonalnie, po wyrafinowane programy inwestycyjne obiecujące nierealne zyski – razem przepłyniemy przez te mętne i zdradzieckie wody oszustw internetowych. Pozostając na bieżąco i zachowując czujność, możesz zyskać przewagę nad tymi zwodniczymi praktykami oraz zabezpieczyć swój dobrobyt finansowy i osobisty.

Oszustwa charytatywne

Oszustwa charytatywne wykorzystują ludzkie emocje w związku z akcjami charytatywnymi, klęskami żywiołowymi lub bieżącymi sytuacjami, takimi jak konflikty zbrojne, głód i bieda na całym świecie.

Te oszustwa internetowe wykorzystują fałszywe witryny, zdjęcia i filmy, aby w czasie kryzysu żerować na Twoich emocjach oraz empatii po to, by zmusić Cię do przekazania datków na rzecz ofiar.

Nawet przy niewielkich darowiznach, jeśli witryna dotrze do szerokiego grona odbiorców, oszuści zgarną znaczne kwoty pieniędzy.

Oszustwa te mogą mieć miejsce w dowolnym momencie, ale są niezwykle dochodowe po głośnych kryzysach, ponieważ sprawcy często wykorzystują tragedie jako broń, aby wykorzystać dobrą naturę ludzi. Oszuści mogą wykorzystywać różne formy kanałów, w tym posty w mediach społecznościowych, rozmowy telefoniczne, wiadomości błyskawiczne lub SMS-y, a nawet platformy crowdfundingowe.

Zapobieganie oszustwom na cele charytatywne:

• Unikaj angażowania się w rozmowy z nieznajomymi osobami, które proszą o Twoje pieniądze, bez względu na powód. Uwierz nam, wśród znajomych Twoich znajomych także są osoby, które naprawdę potrzebują pilnej pomocy.
• Zachowaj należytą staranność, weryfikując referencje organizacji charytatywnej za pośrednictwem oficjalnych kanałów, takich jak IRS lub zaufane platformy, Charity Navigator, czy Zrzutka.pl.
• Sprawdź witrynę pod kątem podejrzanych znaków, takich jak wygasłe certyfikaty bezpieczeństwa, literówki lub inne niespójności.
• Unikaj interakcji z linkami lub załącznikami z nieznanych źródeł.
• Uważaj na podmioty o nazwach podobnych do renomowanych organizacji charytatywnych lub nazw naśladowczych.

Oszustwa romantyczne

Oszustwa romantyczne mają miejsce, gdy przestępcy przyjmują fałszywą tożsamość internetową, aby zdobyć sympatię i zaufanie swoich ofiar. Oszust tworzy romantyczną relację ze swoją ofiarą, często składając obietnice dotyczące wspólnej przyszłości.

Jednak ostatecznym celem oszusta jest wyłudzenie pieniędzy, prezentów lub danych osobowych. Oszustwa te mogą mieć miejsce za pośrednictwem witryn randkowych, platform mediów społecznościowych lub komunikacji e-mailowej.

Zapobieganie oszustwom związanym z romansami:

• Zachowaj ostrożność w przypadku relacji online, które rozwijają się zbyt szybko.
• Nigdy nie wysyłaj pieniędzy ani nie udostępniaj szczegółów finansowych osobie, której nie spotkałeś osobiście.
• Przeprowadź wyszukiwanie wsteczne zdjęć profilowych, aby sprawdzić ich autentyczność.
• Zaufaj instynktowi. Jeśli coś jest nie tak, prawdopodobnie tak jest.

Oszustwa internetowe związane z produktami i usługami

Ten rodzaj oszustwa obejmuje produkty lub usługi reklamowane po niskich cenach, często zbyt niskich, aby mogło to być opłacalne dla sprzedającego. Ofiary mogą ostatecznie otrzymać podrabiane produkty, gorsze usługi lub w ogóle nic nie otrzymać. Oszustwa te mogą objawiać się jako witryny zakupów online, reklamy w mediach społecznościowych lub niechciane wiadomości e-mail oferujące produkty o dużej wartości po znacznie niższych cenach.

Jak zapobiegać oszustwom dotyczącym produktów i usług:

• Zweryfikuj wiarygodność sprzedawcy, sprawdzając opinie i oceny innych klientów.
• Korzystaj z bezpiecznych metod płatności, które zapewniają ochronę kupującego.
• Unikaj dokonywania zakupów na podstawie niechcianych wiadomości e-mail lub reklam.
• Uważaj na oferty, które wydają się zbyt atrakcyjne, aby mogły być prawdziwe.

Oszustwa windykacyjne

W tym typie oszustw biorą udział osoby udające windykatorów w celu odzyskania długów, które albo nie istnieją, zostały już spłacone, albo nie są należne ofierze. W tym scenariuszu przestępcy często stosują zastraszanie, domagają się podjęcia działań przez organy ścigania lub grożą podjęciem działań prawnych, aby przekonać swoje cele.

Podobnie jak w przypadku innych rodzajów oszustw, sprawcy starannie wybierają bezbronne cele o wysokim prawdopodobieństwie, że dadzą się nabrać na program, w tym seniorów lub osoby borykające się z trudnościami finansowymi, które prawdopodobnie już wcześniej ubiegały się o pożyczkę.

Zapobieganie oszustwom windykacyjnym:

• Poproś o pisemne potwierdzenie zadłużenia.
• Zapoznaj się z ustawą o uczciwych praktykach windykacyjnych, która określa Twoje prawa.
• Jeśli masz wątpliwości co do zasadności roszczeń oszusta, skontaktuj się bezpośrednio z pierwotnym wierzycielem.
• Unikaj klikania łączy w wiadomościach błyskawicznych, e-mailach, SMS-ach lub innych nieznanych źródłach, zwłaszcza jeśli niosą one ze sobą poczucie pilności lub grożą konsekwencjami.
• Nigdy nie wysyłaj pieniędzy online, jeśli prośba pochodzi z podejrzanego źródła.

Oszustwa inwestycyjne

Oszustwa inwestycyjne wabią inwestorów obietnicami wysokich zysków przy niewielkim lub żadnym ryzyku. Mogą one obejmować zarówno złożone schematy Ponziego, w których zwroty dla starszych inwestorów są płacone kapitałem nowych inwestorów, jak i oferty nieistniejących możliwości w zakresie akcji, nieruchomości lub kryptowalut.

Oszuści wykorzystują wyrafinowane materiały marketingowe i profesjonalny żargon, aby sprawiać wrażenie legalnych. Oszustwa inwestycyjne mogą przybierać różne formy, w tym:

Wabiące strony internetowe, często replikujące legalne strony internetowe.

Tak zwane „pump and dump”, podczas którego sztucznie generuje się wiele szumu wokół produktu, często będącego aktywem kryptograficznym, powodując, że entuzjaści kupują produkt, co podnosi jego cenę, pogłębiając szum. Następnie oszuści sprzedają wszystko, gdy cena produktu osiągnie określony próg, co powoduje spadek wartości aktywów.

Ataki phishingowe, podczas których ofiara zostaje nakłoniona do wypełnienia złośliwych formularzy na stronach internetowych, które wydają się legalne.

Aplikacje imitujące legalne aplikacje mogą być wypełnione niebezpiecznym złośliwym oprogramowaniem, nakłaniającym użytkowników do pobrania i zainstalowania ich na swoich urządzeniach. Po złamaniu zabezpieczeń sprawcy mogą wykonywać na urządzeniu złośliwe działania, w tym zbierać dane uwierzytelniające, wydobywać dane, kraść zasoby, a nawet zdalne przejęcia.

Jak zapobiegać oszustwom inwestycyjnym:

• Zanim dokonasz zakupu, zawsze dokładnie zbadaj możliwość inwestycyjną i podmiot ją promujący.
• Sprawdź numer rejestracyjny podmiotu w organach nadzoru finansowego.
• Przed dokonaniem inwestycji skonsultuj się z niezależnym doradcą finansowym lub osobą, której ufasz.
• Uważaj na taktyki wywierające dużą presję, namawiające Cię do szybkiej inwestycji lub ryzyka utraty ogromnej okazji; jeśli brzmi to zbyt dobrze, aby mogło być prawdziwe, jest to oszustwo.
• Unikaj uzyskiwania dostępu do linków i instalowania podejrzanych aplikacji z nieznanych źródeł, nawet jeśli wydają się uzasadnione.

Oszustwa związane z loteriami lub nagrodami

Oszustwa związane z loteriami lub innymi nagrodami są oczywiste, w takich scenariuszach osobom informuje się, że wygrały na loterii, lub wylosowały nagrodę, ale aby ją odebrać, muszą uiścić opłatę lub podać dane osobowe. Nagrody nie istnieją, a przekazane opłaty lub informacje służą do oszukania ofiary.

Jak zapobiegać oszustwom związanym z loterią lub nagrodami:

• Brak opłat wstępnych: legalne loterie i konkursy nigdy nie wymagają od zwycięzców uiszczania opłat w celu odebrania wygranej. To samo dotyczy scenariuszy, w których oszuści informują Cię o nieoczekiwanych pieniądzach, które mają zostać wysłane.
• W przypadku kontaktu w sprawie nagrody należy zawsze zachować należytą staranność i dokładnie sprawdzić źródło. Sprawdź bezpośrednio w oficjalnej organizacji, czy roszczenia są uzasadnione, korzystając z danych kontaktowych znalezionych w wyniku niezależnego wyszukiwania.
• Unikaj udostępniania swoich danych osobowych lub danych finansowych w odpowiedzi na niezamówione zwycięskie roszczenia.

Oszustwa polegające na podszywaniu się pod kogoś innego

Oszustwa oparte na podszywaniu się pod innych dokonują osoby udające osobę, której ofiara ufa, na przykład urzędnikowi państwowemu, członkowi rodziny lub przedstawicielowi znanej organizacji.

W takim scenariuszu oszuści często wykorzystują technologię, aby spreparować swój prawdziwy numer telefonu, sprawiając wrażenie, że pochodzi z legalnego źródła. To z kolei może sprawić, że fałszywe wiadomości pojawią się w tej samej rozmowie, co poprzednie, autentyczne wiadomości od rzeczywistej istoty, którą naśladują.

Celem sprawców oszustw jest kradzież pieniędzy lub danych osobowych poprzez zaszczepienie ofiarom poczucia pilności, lub strachu.

Jak zapobiegać oszustwom:

• Dokładnie zweryfikuj tożsamość osoby, która chce coś od Ciebie poprzez bezpośredni kontakt z organizacją przy użyciu znanych numerów lub adresów e-mail.
• Zwolnij: często oszuści zaszczepiają w swoich ofiarach poczucie pilności, przez co stają się one bardziej podatne na oszustwo. Nie spiesz się, aby przemyśleć każdą prośbę o pieniądze lub informacje, zwłaszcza jeśli osoba prosząca o to naciska na szybkie działanie.
• Zawsze chroń dane osobowe i finansowe przed niechcianymi zapytaniami.

Groźby i wymuszenia

W przypadku tych oszustw sprawcy grożą ofiarom wyrządzeniem krzywdy, publicznym ujawnieniem poufnych informacji lub konsekwencjami prawnymi, chyba że żądanie (zazwyczaj pieniężne) zostanie spełnione.

Oszuści mogą twierdzić, że mają dostęp do osobistych e-maili, historii przeglądania lub intymnych zdjęć, wykorzystując strach i zastraszanie, aby nakłonić ofiary do zapłaty.

Czasami oszuści mogą wykorzystać skradzione dane do szantażowania swoich ofiar, ale w większości przypadków blefują. Na przykład ugrupowania cyberprzestępcze często wysyłają masowo e-maile zawierające oszustwa, mając nadzieję, że ich treść przemówi do przynajmniej części ofiar, które mogą połknąć przynętę.

Jak zapobiegać groźbom i wyłudzeniom:

• Nie odpowiadaj ani nie podejmuj próby wymuszenia; odłóż słuchawkę lub przestań odpowiadać, jeśli rozmowa odbywa się poprzez SMS. Jeśli to możliwe, zablokuj sprawcę.
• Włącz solidne zabezpieczenia swoich kont online, w tym silne, unikalne hasła i uwierzytelnianie wieloskładnikowe.
• Zgłoś zagrożenie lokalnym organom ścigania i rozważ konsultację z prawnikiem.
• Zachowaj jak najwięcej dowodów próby wymuszenia, w tym e-maile, wiadomości, a nawet nagrania głosowe.

Strategie zapobiegania oszustwom internetowym

Chociaż każde z powyższych typów oszustw ma swoją specyfikę, przy opracowywaniu strategii zapobiegania im należy wziąć pod uwagę pewne wspólne punkty.

Aby obronić się przed tymi i innymi oszustwami, kluczowe znaczenie ma przyjęcie sceptycyzmu i ostrożności. W takiej sytuacji kluczowym elementem będzie sprawdzanie zasadności żądań, zwłaszcza gdy w grę wchodzą Twoje dane osobowe i finansowe, korzystanie z bezpiecznych i identyfikowalnych metod transakcji oraz zdobywanie wiedzy na temat typowych taktyk oszustwa.

Zawsze sprawdzaj oferty lub prośby, które wydają się zbyt piękne, aby mogły być prawdziwe. Przed podjęciem ważnych decyzji rozważ zasięgnięcie porady w wiarygodnych źródłach. Ochrona danych osobowych i uważanie na niechcianą komunikację mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu oszustwom. Zgłaszanie oszustw i ich sprawców władzom może również pomóc chronić innych członków społeczności.

Jednakże należyta staranność i świadomość mogą chronić Cię tylko do pewnego stopnia. Specjalistyczne antywirusowe oprogramowanie może również zapewnić przewagę w walce z oszustami, szczególnie biorąc pod uwagę ich coraz bardziej wyrafinowaną taktykę.

Bitdefender Total Security został wyposażony w specjalny moduł antyphishingowy, który wykryje i zneutralizuje wszelkiego rodzaju niebezpieczne linki, sfałszowane reklamy oraz phishingowe SMS-y. Dzięki temu systemowi będziesz mógł zabezpieczyć do 10 urządzeń z systemami Windows, macOS, iOS i Android. Zadbasz tym samym o bezpieczeństwo całej swojej firmy lub rodziny.