Ransomware 2024: Jakie są najnowsze zagrożenia i jak się przed nimi chronić?

W pierwszej połowie 2024 r. krajobraz bezpieczeństwa cyfrowego został drastycznie dotknięty kilkoma atakami ransomware, które uderzyły w firmy i użytkowników na całym świecie. Według raportu opracowanego przez Verizon, cyberataki wykorzystujące luki w zabezpieczeniach użytkowników wzrosły o 180% w 2023 r., podobnie jak w przypadku ransomware. Ataki te są przeprowadzane głównie przez wysoce zorganizowane grupy, odpowiedzialne za ponad połowę zniekształceń cyfrowych. Dlatego w tym artykule przedstawimy najpopularniejsze zagrożenia w 2024 roku, oraz najlepsze sposoby na ochronę przed ransomware.

Czym jest ransomware?

Ransomware to rodzaj złośliwego oprogramowania skierowanego konkretnie przeciwko niemożności dostępu do systemu komputerowego lub danych. Zazwyczaj działa poprzez szyfrowanie plików, tak aby nie można było uzyskać do nich dostępu, chyba że zostanie zapłacona kwota pieniędzy, zwana „okupem”, atakującemu. W ataku ransomware ofiara zazwyczaj znajduje się w trudnej sytuacji, z którą musi sobie poradzić: albo zapłacić okup w nadziei na odzyskanie swoich plików, albo zaryzykować nieodwracalną utratę danych.

Takie ataki są często wyczerpujące emocjonalnie i finansowo, głównie wtedy, gdy atakowane firmy nie potrafią zadbać o odpowiednie bezpieczeństwo danych i nie ma ochrony przed ransomware. Co więcej, gdy ofiara zdecyduje się zapłacić okup, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie odzyska danych, a nawet, że atakujący zaatakują ją ponownie w przyszłości. Niektórzy atakujący przyjmą okup, nie wysyłają klucza deszyfrującego, a następnie zmuszą ofiary do milczenia, grożąc wyciekiem cennych danych do sieci. To samo w sobie wyjaśnia, dlaczego potrzebne są lepsze środki bezpieczeństwa, takie jak regularne kopie zapasowe i plany reagowania na incydenty, aby nie dać się zaskoczyć w tych atakach.

7 najpopularniejszych zagrożeń ransomware w 2024 roku

Zrozumienie różnych typów ransomware jest ważne, aby zapobiegać i mieć skuteczne mechanizmy reagowania. Każdy wariant ransomware występuje w innej formie, charakterystyce i typie ataku, więc znajomość każdego z nich jest konieczna, aby pomóc organizacjom przygotować obronę przed naruszeniami i zminimalizować szkody.

Różne rodzaje ransomware, w tym krypto-ransomware, które szyfruje pliki i locker ransomware, które blokuje użytkownikom dostęp do ich systemów, stanowią różne zagrożenia i wymagają unikalnych strategii wykrywania i łagodzenia. Dlatego przyjrzyjmy się niektórym głównym typom ransomware:

Crypto Ransomware: Jest to prawdopodobnie jeden z najsłynniejszych rodzajów ransomware. Ten typ ransomware został opracowany w celu szyfrowania cennych plików na urządzeniu użytkownika lub w sieci. Cyberprzestępcy atakują swoje kluczowe dane, aby nie można było do nich łatwo uzyskać dostępu, co często powoduje ogromne zakłócenia, szczególnie w przypadku firm, które mają głównie aktywa cyfrowe. Następnie atakujący zażąda zapłaty w kryptowalucie, w większości przypadków, aby umożliwić dostęp do klucza deszyfrującego po zaszyfrowaniu plików. Crypto ransomware nie jest łatwy do wykrycia, ponieważ może pozostać niezauważony, dopóki pliki nie zostaną zablokowane. Jednak pewne oznaki nietypowego dostępu do plików lub modyfikacji danych na dużą skalę mogą służyć jako wczesne ostrzeżenie.

Locker Ransomware: Locker ransomware różni się od innych Crypto Ransomware, ponieważ zamiast szyfrować, całkowicie blokuje dostęp wszystkich użytkowników do ich systemów. Użytkownicy otrzymują żądanie okupu za pieniądze z notatką o odblokowaniu systemu z zablokowanego stanu na swoich komputerach. Locker ransomware nie usuwa ani nie szyfruje danych; jednak całkowite zablokowanie dostępu może spowodować znaczne zakłócenia w działalności biznesowej lub aktywnościach komputerowych. Wykrywanie zwykle następuje po zablokowaniu systemu, ale proaktywne monitorowanie pod kątem nieautoryzowanych zmian w systemie może pomóc zidentyfikować to zagrożenie znacznie wcześniej. Organizacje mogą zapobiegać atakom locker ransomware dzięki solidnym kontrolom dostępu, uwierzytelnianiu wieloskładnikowemu (MFA) i poprawkom bezpieczeństwa stosowanym w odpowiednim czasie w celu zamknięcia luk w zabezpieczeniach.

Scareware: Scareware wykorzystuje manipulację psychologiczną zamiast bezpośredniego szyfrowania lub nawet blokowania systemu. Ten konkretny typ ransomware oszukuje użytkowników, że ich systemy są zainfekowane złośliwym oprogramowaniem, wyświetla fałszywe komunikaty antywirusowe i namawia użytkowników do zakupu oprogramowania, które rzekomo rozwiąże problem, który w rzeczywistości nie istnieje. W niektórych przypadkach scareware może próbować szyfrować pliki, ale typowy tryb ataku polega na przymusie opartym na strachu. Scareware ma tendencję do mniejszego wpływu w porównaniu z innymi infekcjami ransomware, jeśli chodzi o straty finansowe, ale docelowe ofiary są poddawane stresowi psychologicznemu, a utracone zasoby są szkodliwe. Scareware jest wykrywane znacznie łatwiej niż inne typy ransomware, dzięki jawnie fałszywym komunikatom ostrzegawczym lub alertom. Zapobieganie można osiągnąć poprzez edukowanie użytkowników na temat taktyk phishingu i oszustw oraz używanie oprogramowania antywirusowego w celu blokowania takich alertów.

Doxware (lub Leakware): Doxware, lub leakware, to najnowszy dodatek do zagrożeń ransomware. W przeciwieństwie do zwykłego szyfrującego ransomware, kradnie poufne lub wrażliwe informacje i grozi ich ujawnieniem, jeśli nie otrzyma jakiejś formy zapłaty okupu. To sprawia, że jest to duże zagrożenie dla każdej organizacji, która zajmuje się prywatnymi informacjami klientów, dokumentami finansowymi lub innymi formami własności intelektualnej. Oprócz wynikającego z tego przerwania działalności, złośliwe oprogramowanie powoduje również ujawnienie poufnych danych, co może spowodować pewne szkody dla reputacji, odpowiedzialność prawną i grzywny pieniężne od organów regulacyjnych. Doxware musi być uważnie nadzorowany, ponieważ będzie on eksfiltrował dane i uzyskiwał dostęp do niezbędnych plików bez zgody administratorów. Aby zapobiec atakom za pośrednictwem doxware, organizacje muszą szyfrować swoje tajne informacje, stosować oprogramowanie DLP i przeprowadzać regularne audyty w celu wykrywania dostępu osób nieupoważnionych do poufnych informacji.

Ransomware-as-a-Service (RaaS): Ransomware-as-a-service lub RaaS odnosi się do schematu biznesowego w świecie cyberprzestępczości, umożliwiającego niekompetentnym hakerom przeprowadzanie potężnych ataków ransomware poprzez kupowanie zestawów ransomware od ekspertów hakerów. Jednym z głównych powodów, dla których ataki ransomware są coraz częstsze, jest to, że atakujący nie muszą już mieć umiejętności technicznych, aby korzystać z tych narzędzi. Im bardziej jest to akceptowalne, tym łatwiej jest rozpętać takie ataki. Platformy RaaS obejmują wiele aspektów legalnego oprogramowania i mogą być dość trudne do określenia na wczesnych etapach jego cyklu życia. Jedynym pewnym sposobem wykrywania takich incydentów na wczesnym etapie ataku jest ciągłe monitorowanie ruchu sieciowego uzupełnione o zaawansowane systemy wykrywania anomalii w dzisiejszych czasach. Aby zapobiec atakom RaaS, organizacje powinny przyjąć model bezpieczeństwa zero-trust, inwestować w systemy wywiadu zagrożeń i stale edukować pracowników w celu identyfikowania potencjalnych wektorów ataków, takich jak wiadomości phishingowe i zainfekowane łącza.

Podwójne wymuszenie Ransomware: Współczesne ransomware to podwójne wymuszenie ransomware, coś, co pochodzi z tradycyjnego ataku opartego na szyfrowaniu. W takim ransomware, oprócz szyfrowania danych ofiary, tacy atakujący je eksfiltrują i grożą ich opublikowaniem, jeśli żądanie okupu nie zostanie spełnione. Presja na ofiary może wzrosnąć, ponieważ są to firmy zajmujące się poufnymi informacjami. Wpływ podwójnego wymuszenia obejmuje zarówno zakłócenia operacyjne wynikające z szyfrowania danych, jak i ryzyko reputacyjne i prawne wynikające z naruszeń danych. Tak więc wykrycie podwójnego wymuszenia wymaga narzędzi, które monitorują działania szyfrowania plików, a także eksfiltrację danych. Środki zapobiegawcze obejmują solidne szyfrowanie danych, segmentację wrażliwych systemów w celu ograniczenia wektorów ataku i wykorzystanie narzędzi zapobiegających utracie danych w celu zmniejszenia ryzyka nieautoryzowanego dostępu lub wycieku danych.

Fileless Ransomware: Ten typ ransomware nie polega na typowych śladach opartych na plikach, aby wykonywać ataki. Zamiast tego wykorzystuje rzeczywiste, legalne aplikacje i procesy. To sprawia, że ransomware bezplikowe jest niewidoczne dla typowych programów antywirusowych. Atakujący używają języków skryptowych, takich jak PowerShell, do szyfrowania danych w pamięci, co powoduje znaczne zakłócenia operacyjne, ponieważ istotne informacje nie są dostępne. Ponieważ złośliwe oprogramowanie używa legalnych aplikacji, może uniknąć wykrycia i rozszerzyć naruszenia. To zagrożenie wymaga ulepszonych narzędzi do monitorowania opartego na zachowaniu systemu, które mogą wykrywać nietypowe użycie aplikacji i podejrzane skrypty. Zapobieganie wymaga dobrych kontroli dostępu, regularnych aktualizacji oprogramowania, rozwiązań EDR i samodzielnego szkolenia pracowników w zakresie zagrożenia związanego z uruchamianiem nieznanych skryptów.

Jak ochronić się przed ransomware?

Opcje dostępne dla ofiar, gdy doświadczają ataku ransomware, są bardzo ograniczone. Wybór jednej z nich może mieć złe konsekwencje, ponieważ niewłaściwe reakcje mogą jedynie pogorszyć problem lub doprowadzić do dalszej utraty danych. Oto niektóre z głównych ścieżek, które można podjąć, gdy ofiary padną ofiarą ataku ransomware:

Przywracanie z kopii zapasowych: Najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić, jeśli tworzysz zorganizowany system back up’ów, to przywrócenie danych z tych kopii zapasowych. Dobry harmonogram tworzenia kopii zapasowych zapewnia, że zaszyfrowane pliki nie zostaną utracone, gdy ransomware zażąda pieniędzy. Ponadto same kopie zapasowe muszą być przechowywane w trybie offline lub w bezpiecznym pomieszczeniu, ponieważ ransomware czasami rozprzestrzenia się na połączone kopie zapasowe. Ta metoda jest często najszybszym i najtańszym rozwiązaniem, jeśli kopie zapasowe są aktualne i nie zostały naruszone.

Zapłacenie okupu: Chociaż organy ścigania generalnie odradzają płacenie okupu, niektóre ofiary chcą odzyskać swoje dane i zapłacić okup, aby uzyskać klucz deszyfrujący. Ważne jest, aby pamiętać, że zapłacenie okupu nie gwarantuje dostępu atakującemu do klucza deszyfrującego, ani nie zapewnia całkowitego usunięcia złośliwego oprogramowania z systemu. Ponadto ośmiela cyberprzestępców, co skłoni ich do ataku następnym razem. Dlatego zespół Bitdefender nie rekomenduje płacenia okupu, ponieważ taki krok nie zapewni bezpieczeństwa Twoim danym.

Odbudowa systemów: Podczas odbudowy systemów zainfekowane urządzenia są całkowicie czyszczone i ponownie instalowane ze wszystkimi programami i danymi. Proces ten okazuje się, choć kosztowny pod względem czasu, jedną z najpewniejszych metod eliminacji złośliwego oprogramowania. Dostęp do nienaruszonych kopii zapasowych oraz istniejący i dobrze udokumentowany plan odzyskiwania ma kluczowe znaczenie dla przywrócenia krytycznych aplikacji i danych. Dlatego odbudowa systemów może być przestojem operacyjnym, aby pracować nad długoterminowym bezpieczeństwem bez uginania się pod żądaniami okupu.

Skontaktowanie się z organami ścigania: Ataki ransomware muszą być zgłaszane organom ścigania w ramach ogólnych wysiłków na rzecz śledzenia i zwalczania cyberprzestępczości. Skontaktowanie się z organami ścigania jest szczególnie ważne, gdy pewne odmiany ransomware mają znane klucze deszyfrujące. Zgłaszanie ataków pomaga zebrać informacje, które mogą zapobiec podobnym incydentom w przyszłości lub pomóc innym ofiarom. Jest to coś, co każdy powinien zrobić, ponieważ zachęca to do współpracy w walce z ransomware.

Angażowanie specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa: Ofiary powinny angażować specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa lub zespoły reagowania na incydenty. Zespół reagowania na incydenty będzie miał kluczowe znaczenie w ocenie i zrozumieniu skutków ataku, słabości, które można wykorzystać, oraz wysiłków odzyskiwania, które należy podjąć w skuteczny sposób. Będą oni bardzo potrzebni do komunikacji z różnymi interesariuszami i upewnienia się, że organizacja reaguje skutecznie i skoordynowanie. Zatrudnienie specjalistów pomaga zwiększyć zrozumienie incydentu przez organizację i wzmocnić postawę cyberbezpieczeństwa.

Public Relations i strategia komunikacji: W zależności od skali ataku i rodzaju ujawnionych informacji organizacje dotknięte ransomware powinny również rozważyć posiadanie strategii public relations i komunikacji. Organizacje powinny przygotować się na przejrzystą komunikację z dotkniętymi stronami, takimi jak klienci, partnerzy lub pracownicy, w zależności od skali ataku i rodzaju ujawnionych danych. W takim kryzysie absolutnie ważne jest posiadanie jasnego planu komunikacji, aby nadal zdobywać zaufanie i zarządzać reputacją.

Środki zapobiegawcze przeciwko oprogramowaniu ransomware

Zapobieganie ransomware wymaga podejścia warstwowego. Zagrożenie stale się zmienia, dlatego ważne jest, aby zawsze być w stanie proaktywnego zabezpieczania systemu. Oto niektóre środki zapobiegawcze:

Regularne kopie zapasowe: Regularne tworzenie kopii zapasowych danych jest jedną z najskuteczniejszych metod obrony przed ransomware. Kopie zapasowe powinny być wykonywane często i przechowywane w trybie offline lub w lokalizacjach, do których atakujący nie mają łatwego dostępu. Zapewnia to, że w przypadku naruszenia danych można je przywrócić bez płacenia okupu. Weryfikacja integralności kopii zapasowych i okresowe testowanie procesu przywracania to również niezbędne kroki w celu zapewnienia gotowości.

Zarządzanie poprawkami: Ransomware wykorzystuje luki w zabezpieczeniach znalezione w starszym oprogramowaniu lub systemach. Plan zarządzania poprawkami zapewnia, że wszystkie aplikacje, systemy operacyjne i urządzenia są aktualizowane o wydane poprawki zabezpieczeń. Poprawki stosowane zgodnie z harmonogramem zamykają luki w zabezpieczeniach, które mogłyby zostać wykorzystane przez ransomware do wejścia do sieci i zmniejszają szanse na udane ataki.

Ochrona punktów końcowych: Należy wdrożyć zaawansowane systemy ochrony punktów końcowych, które obejmują narzędzia antywirusowe, antymalware i EDR, które mogą wykrywać ransomware, zanim się rozprzestrzeni. Współczesne i przyszłe rozwiązania bezpieczeństwa opierają się na sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowym w celu wykrywania podejrzanej aktywności, izolowania zagrożeń w czasie rzeczywistym i zapobiegania uruchamianiu złośliwego oprogramowania na punktach końcowych. Dobra strategia ochrony punktów końcowych jest niezbędną pierwszą linią obrony przed ransomware.

Edukacja użytkowników: Błąd ludzki jest uważany za główną przyczynę infekcji ransomware. Często są one przeprowadzane za pośrednictwem wiadomości e-mail phishingowych lub złośliwych załączników. Ciągłe szkolenie pracowników w zakresie identyfikowania potencjalnych zagrożeń, takich jak podejrzane linki lub załączniki do wiadomości e-mail, jest jednym z bardziej skutecznych sposobów minimalizacji ryzyka infekcji. Najlepsze praktyki dotyczące tego, jak nie klikać linków, jeśli nie znasz nadawcy, i jak nie odpowiadać na wiadomości e-mail, które wyglądają podejrzanie lub które otrzymujesz niespodziewanie, w dużej mierze pomagają w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się działań ransomware w tym środowisku.

Segmentacja sieci: Segmentacja sieci dzieli sieć na odizolowane mniejsze segmenty, ograniczając w ten sposób dostęp złośliwego oprogramowania w celu jego rozprzestrzeniania. Organizacje minimalizują skutki, jakie atak ransomware wyrządza, jeśli segmentują krytyczne systemy i ograniczają dostęp do poufnych danych. W ten sposób segmentacja pomaga zapewnić, że ransomware nie będzie mógł rozprzestrzenić się na części sieci, nawet gdy część sieci zostanie naruszona, aby zachować integralność niezbędnych systemów.

Rola sztucznej inteligencji w obronie przed ransomware

Sztuczna inteligencja (AI) pomaga zwalczać ransomware poprzez proaktywne wykrywanie złośliwych zachowań, analizowanie dużych ilości danych w celu identyfikacji podejrzanych wzorców, takich jak szybkie szyfrowanie plików. Ponadto AI może automatyzować reakcje na incydenty, izolować naruszone urządzenia i przywracać pliki z bezpiecznych kopii zapasowych. Korzystając z uczenia maszynowego, AI rozpoznaje nowe typy złośliwego oprogramowania, analizuje dzienniki w celu wykrywania zagrożeń, a nawet może przewidywać przyszłe ataki na podstawie trendów. Po zintegrowaniu z systemami bezpieczeństwa AI staje się skutecznym narzędziem do zapobiegania, łagodzenia i szybkiego reagowania na ataki ransomware.

Zastosowanie AI do analizy incydentów po ataku to kolejna z jej zalet. Narzędzia tego typu mogą śledzić pochodzenie ataku i mapować punkty podatności, które zostały wykorzystane, umożliwiając firmie dostosowanie swoich zabezpieczeń i zapobieganie przyszłym incydentom. Dzięki swojej zdolności do ciągłego uczenia się, AI może dostosowywać się do nowych zagrożeń bardziej dynamicznie, co czyni ją fundamentalną częścią solidnego cyberbezpieczeństwa.

Jak Bitdefender pomoże Twojej firmie w ochronie przed zagrożeniami ransomware w 2024 roku?

Systemy antywirusowe Bitdefender z linii GravityZone zostały wyposażone w wiele modułów, które uchronią Twoją firmę przed następstwami ataków ransomware. Poniżej wymienimy kilka niezbędnych funkcji do ochrony przed ransomware w 2024 roku:

Bitdefender HyperDetect: Warstwa zabezpieczeń, która zwiększa ochronę przed zaawansowanymi zagrożeniami, takimi jak ataki bezplikowe, ataki ukierunkowane, podejrzane pliki, ruch sieciowy, exploity, oprogramowanie wymuszające okup i oprogramowanie typu greyware.

HyperDetect wykorzystuje uczenie maszynowe i analizę heurystyczną do identyfikowania zagrożeń, których tradycyjne moduły antymalware nie wykrywają, a także do określania infekcji i technik zaciemniania złośliwego oprogramowania. Umożliwia administratorom dostosowywanie poziomów szczegółowości silników uczenia maszynowego w celu wykrywania różnych zagrożeń, aby dopasować je do kontekstu i profilu ryzyka ich organizacji. Dzięki temu administratorzy mogą wykrywać ataki o wysokim prawdopodobieństwie i dużym wpływie, jednocześnie minimalizując fałszywe alarmy w przypadku zagrożeń o niskim ryzyku.

Bitdefender Sandbox Analyzer: Zbudowany na podstawie wewnętrznych modeli uczenia maszynowego i heurystyki behawioralnej, jest potężnym narzędziem kryminalistycznym używanym w połączeniu z Endpoint Detection and Response (EDR) w celu wzmocnienia obrony organizacji przed ukrytymi, wyrafinowanymi zagrożeniami. Służy jako źródło walidacji w celu zapewnienia zwiększonej widoczności i ukierunkowanego dochodzenia przy jednoczesnej optymalizacji skutecznego powstrzymywania zagrożeń.

Podejrzane pliki są analizowane dogłębnie poprzez detonowanie ładunków na platformie chmurowej Bitdefender lub w bezpiecznym wirtualnym środowisku klienta. Technologia sandbox obserwuje zachowanie malware i ransomware, symulując „prawdziwy cel”, dzięki czemu malware będzie działać tak, jak na wolności. Po analizie podejmowane są odpowiednie działania w celu skutecznego zneutralizowania zagrożenia.