Oszustwa z użyciem kodów QR – jak działają i jak się przed nimi bronić?

Niebezpieczne kody QR zyskały powszechną popularność ze względu na wygodę i wydajność w dostępie do informacji, dokonywaniu płatności i interakcji z firmami. Jednak wraz ze wzrostem ich wykorzystania pojawia się ryzyko oszustwa z QR kodami, które mogą narazić Twoje bezpieczeństwo online i dane osobowe.

Oszustwa z kodami QR odnoszą się do nielegalnych działań, w których przestępcy wykorzystują phishing QR, aby wykorzystać niczego niepodejrzewające osoby. Oszustwa te mogą prowadzić do strat finansowych, kradzieży tożsamości i nieautoryzowanego dostępu do Twoich danych osobowych. Ważne jest, aby być świadomym związanego z tym ryzyka i podjąć niezbędne środki ostrożności, aby chronić swoje informacje.

Jak działają oszustwa wykorzystujące kody QR i jakie są najczęstsze taktyki cyberprzestępców?

Oszuści wykorzystujący kody QR stosują różne taktyki, aby oszukać i wykorzystać ofiary. Jedną ze standardowych metod jest atak malware i phishing QR. Oszuści tworzą kody QR, które po zeskanowaniu kierują użytkowników do złośliwych witryn lub stron phishingowych, których celem jest wydobycie poufnych informacji. Inna taktyka obejmuje przekierowanie płatności, w ramach którego oszuści zastępują legalne kody QR swoimi własnymi, przekierowując płatności na swoje konta zamiast do zamierzonego odbiorcy.

Jakie są oznaki, że kod QR może być złośliwy lub stanowić część oszustwa, które wpłynie na bezpieczeństwo mobilne?

Należy zachować ostrożność i zwracać uwagę na sygnały ostrzegawcze. Podejrzane umieszczenie kodu QR, nieoczekiwane przekierowania płatności lub prośby o podanie danych osobowych wskazują na potencjalne oszustwo. Jeśli coś wydaje się nie tak lub wydaje się zbyt dobre, aby mogło być prawdziwe, lepiej zachować ostrożność i powstrzymać się od skanowania kodu.

Przykłady oszustw związanych z kodami QR

Kody QR, czyli szybkie kody odpowiedzi, zyskały ogromną popularność w ostatnich latach jako szybki i wygodny sposób dostępu do informacji, płatności czy usług online. Niestety, ta wygoda jest także wykorzystywana przez cyberprzestępców do prowadzenia różnorodnych oszustw. Wykorzystanie kodów QR do celów przestępczych rośnie, a mechanizmy ataków stają się coraz bardziej wyrafinowane. Poniżej prezentujemy pięć najczęstszych typów oszustw związanych z kodami QR, które pojawiły się w ostatnich latach.

Fałszywe kody QR na parkometrach i terminalach płatniczych

Jednym z popularnych scenariuszy jest umieszczanie fałszywych kodów QR bezpośrednio na parkometrach lub terminalach płatniczych w miejscach publicznych. Przestępcy naklejają na urządzenia własne kody, które zamiast przekierować użytkownika do oficjalnej strony płatności, prowadzą na strony podszywające się pod serwisy finansowe. Po zeskanowaniu takiego kodu i wpisaniu danych karty płatniczej, ofiary narażone są na kradzież środków lub zapisanie do płatnych subskrypcji. Ten rodzaj oszustwa szczególnie dotyka osoby nieuważne lub korzystające z usług w pośpiechu.

Phishing poprzez e-maile i wiadomości SMS z kodami QR

Innym popularnym schematem jest rozsyłanie e-maili lub SMS-ów zawierających kody QR, które mają przekierować użytkownika do fałszywych stron logowania. Cyberprzestępcy podszywają się pod znane instytucje, takie jak banki, platformy zakupowe czy portale społecznościowe. Po zeskanowaniu kodu QR i wprowadzeniu swoich danych, użytkownik naraża się na kradzież tożsamości, co może prowadzić do dalszych szkód, takich jak utrata środków na kontach czy wyłudzenia kredytów.

Oszustwa związane z fałszywymi dostawami paczek

W dobie zakupów online coraz częściej pojawiają się oszustwa wykorzystujące temat dostaw paczek. Oszuści wysyłają wiadomości, które rzekomo informują o problemach z dostawą lub konieczności dopłaty. W wiadomości znajduje się kod QR, który po zeskanowaniu prowadzi do fałszywej strony śledzenia przesyłki lub płatności. Strony te często mają wygląd bardzo podobny do oficjalnych serwisów kurierskich, co skutecznie wprowadza użytkowników w błąd. W efekcie ofiary przekazują swoje dane osobowe lub dane kart płatniczych przestępcom.

Oszustwa skierowane do dzieci i młodzieży

Przestępcy coraz częściej celują w młodszych użytkowników, korzystając z ich ciekawości i łatwowierności. Popularne platformy społecznościowe oraz komunikatory są wykorzystywane do rozpowszechniania fałszywych ofert, np. darmowych doładowań do gier lub innych atrakcyjnych promocji, które mają zachęcić do zeskanowania kodu QR. Po zeskanowaniu, dzieci i młodzież mogą nieświadomie ujawniać dane logowania do kont lub inne poufne informacje, które potem są wykorzystywane przez oszustów do kradzieży tożsamości lub wyłudzeń.

Fałszywe kody QR w restauracjach i punktach usługowych

Wiele restauracji i lokali usługowych korzysta z kodów QR, aby umożliwić klientom szybki dostęp do menu, zamówień czy płatności. Niestety, przestępcy wykorzystują ten trend, umieszczając fałszywe kody QR na stolikach lub w innych widocznych miejscach. Po zeskanowaniu takich kodów, użytkownicy są przekierowywani na strony wyłudzające dane osobowe lub informacje o kartach płatniczych. Atak ten jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ ofiary często czują się bezpiecznie w znanym otoczeniu i nie podejrzewają zagrożenia.

Wskazówki, jak chronić się przed oszustwami wykorzystującymi kody QR:

• Sprawdź źródło przed zeskanowaniem kodu QR. Zaufane źródła obejmują renomowane firmy, oficjalne strony internetowe lub zaufane osoby. Zachowaj ostrożność podczas skanowania kodów QR z nieznanych źródeł lub niezamawianych wiadomości.
• Użyj niezawodnej i zaufanej aplikacji do skanowania kodów QR na swoim smartfonie. Trzymaj się znanych sklepów z aplikacjami, takich jak Google Play Store lub Apple App Store, i czytaj recenzje przed pobraniem. Unikaj pobierania aplikacji do skanowania z nieznanych źródeł.
• Sprawdź link kodu QR za pomocą Bitdefender Scamio. Scamio to bezpłatny chatbot oparty na sztucznej inteligencji, który pomoże Ci w rozpoznawaniu internetowych oszustw. Wystarczy, że wkleisz link, lub krótko opiszesz sprawę w języku angielskim i otrzymasz odpowiedź, czy masz do czynienia z oszustwem.
• Sprawdź wzrokowo, czy nie ma oznak majstrowania lub manipulacji. Oszuści mogą umieszczać naklejki lub nakładki na oryginalnych kodach QR, aby przekierować Cię do złośliwych witryn lub inicjować nieautoryzowane transakcje. Poszukaj niezgodności lub nieprawidłowości w projekcie.
• Zachowaj ostrożność podczas skanowania kodów QR, które wymagają danych osobowych lub danych logowania. Legalne organizacje zazwyczaj nie proszą o poufne informacje za pośrednictwem kodów QR. Jeśli podejrzewasz próbę phishingu, ręcznie wprowadź adres URL witryny zamiast skanować kod.
• Podczas skanowania kodów QR prowadzących do witryn internetowych lub platform online upewnij się, że jesteś połączony z bezpieczną siecią. Publiczne sieci Wi-Fi mogą być podatne na podsłuchy i przechwytywanie danych. Używaj zaufanych danych komórkowych lub bezpiecznych sieci Wi-Fi, aby chronić swoje informacje.
• Aktualizuj system operacyjny, aplikacje i skaner kodów QR smartfona za pomocą najnowszych poprawek zabezpieczeń. Aktualizacje często obejmują poprawki błędów i ulepszenia zabezpieczeń, które chronią przed znanymi lukami wykorzystywanymi przez oszustów. Włącz automatyczne aktualizacje, gdy tylko jest to możliwe.
• Bądź na bieżąco z powszechnymi oszustwami z kodem QR i technikami stosowanymi przez atakujących. Świadomość jest kluczowa dla identyfikacji i unikania potencjalnych zagrożeń.
• Podczas korzystania z aplikacji do skanowania kodów QR sprawdź uprawnienia, o które prosi. Zachowaj ostrożność, jeśli aplikacja prosi o nadmierne uprawnienia, które wydają się niezwiązane ze skanowaniem kodów QR.
• Skanowanie kodów QR, które obiecują prezenty lub nagrody, zwłaszcza z niechcianych wiadomości lub e-maili, może prowadzić do oszustw lub prób phishingu. Zachowaj ostrożność i sprawdź legalność przed skanowaniem.

Jak zgłaszać oszustwa związane z kodami QR i szukać pomocy?

Podejmij natychmiastowe działania, jeśli natkniesz się na podejrzany kod QR lub uważasz, że padłeś ofiarą oszustwa z kodem QR. Zgłoś incydent odpowiednim władzom, lub agencjom ochrony konsumentów w swoim kraju, np. CERT Polska. Ponadto skontaktuj się ze swoją instytucją finansową lub usługami monitorowania kredytowego, aby zminimalizować potencjalne szkody i uzyskać pomoc w rozwiązaniu wszelkich problemów.

Oto kilka sprawdzonych metod, które pozwolą Ci lepiej chronić się przed oszustwami związanymi z kodami QR:

• Użyj uwierzytelniania dwuskładnikowego (2FA): Włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe, kiedy tylko jest to możliwe, szczególnie w przypadku transakcji finansowych lub dostępu do poufnych informacji. Dodaje warstwę bezpieczeństwa, nakazując podanie dodatkowej metody weryfikacji, takiej jak odcisk palca, rozpoznawanie twarzy lub unikalny kod wysłany na Twoje urządzenie mobilne.
• Zachowaj ostrożność w stosunku do niechcianych kodów QR: zachowaj ostrożność, gdy niespodziewanie otrzymasz kody QR, zwłaszcza jeśli pochodzą z nieznanych źródeł. Oszuści mogą używać niechcianych kodów QR, aby wciągnąć Cię w oszukańcze schematy. Zastanów się dwa razy, zanim zeskanujesz kod QR, którego się nie spodziewałeś lub nie zweryfikowałeś.
• Sprawdź dokładnie adresy URL: Kiedy kod QR prowadzi do witryny, sprawdź dokładnie adres URL, aby upewnić się, że jest zgodny z legalną witryną, którą zamierzasz odwiedzić. Oszuści mogą tworzyć oszukańcze adresy URL, które są bardzo podobne do legalnych, aby oszukać użytkowników. Szukaj subtelnych odmian lub błędów ortograficznych, które mogą wskazywać na fałszywą witrynę.
• Przeczytaj uprawnienia i zasady ochrony prywatności: Podczas instalowania aplikacji skanera kodów QR lub innej aplikacji mobilnej dokładnie przejrzyj uprawnienia, o które prosi. Zachowaj ostrożność w przypadku aplikacji, które żądają nadmiernych uprawnień, takich jak dostęp do kontaktów, wiadomości lub innych danych osobowych. Ponadto przeczytaj i zrozum zasady ochrony prywatności aplikacji, aby zrozumieć, w jaki sposób będą zarządzane Twoje dane.
• Zaufaj swojej intuicji: Jeśli coś wydaje się nie tak lub podejrzane w kodzie QR lub sytuacji, w której jest on prezentowany, zaufaj swojej intuicji i powstrzymaj się od skanowania go. Twoja intuicja może często ostrzec Cię o potencjalnych oszustwach, zanim się pojawią.
• Zbadaj potencjalne trendy i pojawiające się technologie: Wraz z rozwojem technologii ewoluują również środki mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa kodów QR. Bądź na bieżąco z przyszłymi trendami i pojawiającymi się technologiami, których celem jest poprawa autentyczności i bezpieczeństwa kodów QR. Postępy, takie jak integracja blockchain lub biometria, mogą zapewnić dodatkowe warstwy ochrony w przyszłości.

Skuteczna ochrona przed phishingiem QR – postaw na Bitdefender Mobile Security for Android

W dobie rosnącej cyfryzacji i powszechnego korzystania ze smartfonów, bezpieczeństwo mobilne staje się priorytetem. Jednym z coraz częściej wykorzystywanych wektorów ataków cyberprzestępczych są kody QR. Choć pierwotnie miały ułatwiać życie użytkownikom, dziś mogą być również nośnikiem poważnych zagrożeń. QR i cyberzagrożenia idą w parze – wystarczy jedno nieuważne zeskanowanie, by paść ofiarą phishingu lub zainstalować złośliwe oprogramowanie na swoim telefonie.

Cyberprzestępcy tworzą fałszywe kody QR, które po zeskanowaniu przekierowują użytkownika do złośliwych witryn internetowych, często łudząco podobnych do znanych serwisów bankowych, portali społecznościowych czy sklepów internetowych. W takich sytuacjach użytkownik, nieświadomy zagrożenia, może podać swoje dane logowania, informacje osobiste lub finansowe. Czasem wystarczy kliknięcie w link, by uruchomić instalację aplikacji zawierającej malware, spyware lub ransomware.

Właśnie dlatego niezwykle ważne jest, by korzystać z niezawodnego i sprawdzonego programu antywirusowego. Bitdefender Mobile Security for Android to jedno z najlepszych rozwiązań dostępnych na rynku w zakresie ochrony urządzeń mobilnych. Aplikacja oferuje wielowarstwową ochronę przed wszelkimi formami zagrożeń – od phishingu, przez podejrzane aplikacje, aż po aktywność w sieciach Wi-Fi.

Najważniejsze funkcje Bitdefender Mobile Security obejmują:

• Ochrona przeglądarki i linków – skanowanie w czasie rzeczywistym linków otwieranych po zeskanowaniu kodu QR. Antywirus Bitdefender potrafi rozpoznać i zablokować fałszywe witryny phishingowe zanim użytkownik poda swoje dane.
• App Anomaly Detection – analiza zachowania aplikacji i wykrywanie podejrzanych działań mogących świadczyć o infekcji lub naruszeniu prywatności.
• Zabezpieczenia antykradzieżowe – lokalizacja urządzenia, zdalne blokowanie i kasowanie danych w razie jego utraty.
• Skuteczny VPN – zabezpieczenie danych przesyłanych przez publiczne sieci Wi-Fi, które są częstym celem ataków typu man-in-the-middle.
• Niski wpływ na wydajność urządzenia – rozwiązanie działa dyskretnie w tle, nie wpływając zauważalnie na czas pracy baterii czy szybkość działania systemu.

Dzięki tak rozbudowanej ochronie użytkownicy mogą korzystać z dobrodziejstw technologii QR bez obaw, że padną ofiarą wyrafinowanych kampanii phishingowych. Bitdefender daje również możliwość planowania regularnych skanów systemu, sprawdzania poziomu prywatności aplikacji zainstalowanych na urządzeniu oraz aktywnego monitorowania połączeń sieciowych.

Nie warto ryzykować. W erze, w której QR i cyberzagrożenia są nieodłącznym elementem codzienności, inwestycja w profesjonalne narzędzie, takie jak Bitdefender Mobile Security for Android, to najrozsądniejszy krok w kierunku zapewnienia realnego bezpieczeństwa mobilnego.

Kody QR stały się kluczowym elementem naszego codziennego życia, ale ważne jest, aby być świadomym ryzyka związanego z oszustwami z wykorzystaniem kodów QR. Pamiętaj, że ostrożne podejście i świadome podejmowanie decyzji są kluczem do bezpiecznego korzystania z zalet kodów QR przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa Twoich danych osobowych.